ဆၣ်တဖၣ်အတၢ်တၤ
နံၣ်ကယၤ ၂၀ အဆိအခါ ပှၤအံးတလံးဖိပှၤကွဲးထါ F.T. Marinetti မၤအိၣ်ထီၣ် ခါဆူညါသနူ (Futurism) လၢ အမ့ၢ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်မှံလၢ အဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ် ခါလၢအပူၤကွံာ်ၣ် မၤလၤကပီၤ စဲးဖီကဟၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲ ၁၉၀၉ နံၣ်န့ၣ် Marinetti ကွဲး၀ဲလံာ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဘၣ်ဃးဒီးခါဆူညါသနူ (Manifesto of Futurism) န့ၣ်လီၤႉ ဖဲန့ၣ်အပူၤ အ၀ဲ တဲဖျါဘိးဘၣ်၀ဲ ‘‘တၢ်ထံၣ်အံၣ်ထံၣ်ဆံး ပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤတဖၣ်’’‚ ပ့တၢၤ၀ဲ ‘‘တၢ်ဒိတီၢ် လၢစုခီၣ်‚’’ ဒီးပာ်ဖျါဆှဲဆှဲဒ်အံၤၢ် အန့ၣ်လီၤႉ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤဖးဒိၣ်တၢတဘျီ တဟဲစိာ်န့ၢ်တၢ်လၤတၢ်ကပီၤ ဘၣ်ႉ Marinetti အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ သံဖဲ ၁၉၄၄ နံၣ် န့ၣ်လီၤႉ မ့မ့ၢ်ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤ တဖၣ် အိၣ်ဒၣ်အတၢ်ဒၣ်၀ဲဖဲအလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
စီၤပၤစီၤဒၤ၀ံး သး၀ံၣ်ထါဘၣ်ဃးဒီး ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤတဖၣ် ဘၣ်ဆၣ်အတၢ်ထံၣ် တခီလီၤဆီဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲကွဲး၀ဲဒၣ် ‘‘တုၤယကွၢ်နမူခိၣ်နစုမုၢ်စုနၢၤ အတၢ်မၤ‚ လါဒီးဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤလၢ နပာ်လီၤဒီး ပှၤကညီလၢ နကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်’’ (စံး…
အဲၣ်ပှၤလၢနအဲၣ်အီၤတဖၣ်တက့ၢ်
ဧၤမိၣ် မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အနာ်န့ၢ်လီၤသး‚ သးအိၣ်ရၠာစး့လိာ်သးဒီးပှၤအါဂၤၣ် ပှၤခံဂၤအံၤလၢ အဖၠဲးလီၤဆီလၢအလုၢ်လၢ်လီၤဆီန့ၣ် ကဲထီၣ် တံၤသကိး အဂ့ၤကတၢၢ် တဖၣ်လီၤႉ အနံၣ်တဆံအတီၢ်ပူၤ အ၀ဲသ့ၣ် နံၤသကိးၣ် အ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်မၤန့ၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် နိဘၢၣ်ခိၣ်ဖးလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ် ဒဲနံၣ် အသးလၢာ်၀ဲလၢ ဧၤမိၣ် အတၢ်သ့ၣ်ညါဒၣ်ထဲအဂီၢ်ဒၣ်၀ဲၣ်လီၤႉ
သၢသီပူၤကွံာ်၀ံၤ ဧၤမိၣ် ကိးဃီၤဒီးတဲဘၣ်အီၤတၢ်ကစီၣ်လၢ အတမုာ်လီၤႉ ကသံၣ်သရၠာစးၣ်တဖၣ် ထံၣ်န့ၢ်ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါဒီး စံးလၢသါကအိၣ်မူဘၣ်ဒၣ်ဃုလါန့ၣ်လီၤႉ ဒဲနံၣ် အသးဘၣ်ဒိ၀ဲလီၤႉ အ၀ဲစံး၀ဲ‚ ‘‘နဆိကမိၣ်ပမ့ၢ်တၢ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤၣ်လီၤႉ သးစီဆှံပာ်အ၀ဲသ့ၣ်တပူၤဃီဒီး ဆှၢအ၀ဲသ့ၣ်လၢ တၢ်သးခုကစီၣ်အတၢ်လဲၤတခါအပူၤ (မၤတၢ် ၁၃း၂-၃) န့ၣ်လီၤႉအ၀ဲသ့ၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး သူၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် တုၤလီၤလၢ အတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီ လိာ်သးဘၣ်ဃးဒီး စီၤမၢ်ကူးအတၢ်ဟးသဒၣ်ကွံာ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ စီၤဘၢ်နါဘၤ သးအိၣ်ဟ့ၣ် စီၤမၢ်ကူး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ခံဘျီတဘျီလီၤႉ မ့မ့ၢ်စီၤပီလူး နာ်န့ၢ်စီၤမၢ်ကူးတသ့လၢၤဘၣ်ႉ အဃိဒီး အ၀ဲသ့ၣ်ခံဂၤဟးဖးလိာ်သး (၁၅း၃၆-၄၁) န့ၣ်လီၤႉ
လၢခံတဆီဘၣ်တဆီန့ၣ် စီၤပီလူးပျၢ်စီၤမၢ်ကူးန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲမၤကတၢၢ်အလံာ် သၢဘ့ၣ်လၢ တၢ်ဆၢဂ့ၤလၢစီၤမၢ်ကူးအအိၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ကတိၤဒိၣ်ပ့တၢၤစီၤမၢ်ကူးအဂီၢ်…
စံး ‘တသ့ဘၣ်’ နီတဘျီတဂ့ၤ
ဖဲ ကၠဲ (န) အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အခါ အခီၣ်တအိၣ်ဘၣ်ၣ်လီၤႉ နာ်သက့ အ၀ဲစံး၀ဲဒၣ်လၢ တၢ်ပာ်အီၤလၢတၢ်လုၢ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ တမံၤန့ၣ်လီၤႉ ‘‘ယမူဘၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢပှၤသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ယၤတဖၣ် အဃိလီၤ’’ႉ ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအလုၢ်ဖိအီၤန့ၣ် ဒုးထီၣ်အီၤလၢ ‘‘အ၀ဲ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဒ်သိးအံၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤ အဂီၢ်လီၤ’’ႉ အ၀ဲသ့ၣ် ကွၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အီၤဒီး တဒုးစံး ‘တသ့ဘၣ်’ နီတဘျီဘၣ်ၣ်လီၤႉ အ၀ဲကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်တၤတဖၣ်လၢ တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ အမ့ၢ် ‘‘ယကဘၣ် ကျဲးစၢးမၤဘၣ်ဘျီးဘၣ်ဒါ တၢ်အံၤဒ်လဲၣ်’’ၣ်လီၤႉ
လံာ်စီဆှံအိၣ်ဒီး ပူတဖၣ်လၢ အဘၣ်ဃးဒီး ပှၤအါဂၤလၢ ယွၤစူးကါ၀ဲလၢအဖျါ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ် တအိၣ်ဒီးအီၤဘၣ် မ့တမ့ၢ် တ့ကၢးဒီးတၢ်ကိးအီၤဘၣ်ၣ်လီၤႉ စီၤမိၤဒီးမ့ၢ်တၢ်အဒိအဂ့ၤကတၢၢ်တခါန့ၣ်လီၤႉ ဖဲယွၤကိးအီၤလၢ ကထုးထီၣ် ကွံာ် ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိတဖၣ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအခါ အ၀ဲတအဲၣ်ဒိးမၤဘၣ် (၂မိၤဒီး ၃း၁၁‚ ၄း၁) ဒီး ဂ့ၢ်လိာ်၀ဲ ဒီးစံး ‘‘ယဲဒၣ်အံၤ ယထးခိၣ်ဃၢၣ်တဂၤလဲၣ်ႉ ယၤ‚ ယွၤတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါႉ ဒီးခဲကနံၣ်အံၤလဲၤတၢ်တက့ၢ်ႉ ဒီးယကအိးထီၣ်နထးခိၣ်ၣ် ယကသိၣ်လိနၤလီၤ’’…
သတံၢ်သန့ၤလၢယွၤ
ဟဲးရၠာစး့း ထၢးမဲ (န) ဖးလံာ်ၣ်လီၤႉ တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအံၤ အဃိ အသးသမူဒီစိၤန့ၣ် အ၀ဲတူၢ်ဘၣ်တၢ်ထီၣ် ဒီးတၢ်နီၣ်အသး လီၤသပ့ၤ တဘျီဘၣ်တဘျီ န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး တုၤမ့ၢ်အ၀ဲထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ တၢ်ကဲကုၢ်အပူၤန့ၣ် ယွၤသူအီၤလၢအကအုၣ်ခီၣ်က့ၤ ပှၤကုၢ်ဖိအဂုၤအဂၤတဖၣ် အနီၢ်ဂံၢ်ကအိၣ်လၢပှၤအဂၤသၢကယၤ န့ၣ်လီၤႉ
ပှၤလၢအ၀ဲမၤထူၣ်ဖျဲးတဖၣ် ယုၢ်န့ၢ်အီၤမံၤဖိသၣ် ‘မိၤဒီး’န့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်သးဒူ အပူၤ အ၀ဲလဲၤက့ၤ၀ဲ အဘျီ (၁၉) ဘျီဆူကီၢ်အမဲရၠာစးကၤကလံၤထံး တချုးထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ်ၢ်အီၤ မ့တမ့ၢ် မၤသံအီၤန့ၣ် တၢ်ကဟ့ၣ်စ့ဆံးအါဆံးအါ ဒီးအ၀ဲအသးသမူ န့ၣ် ထီဘိအိၣ်လၢ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အခါဒၣ်လဲာ် အ၀ဲလဲၤ၀ဲလီၤႉ ဒ်အမ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤ နာ်က့ၤကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးတီနီၢ်တဂၤအသိး လၢအတၢ်လဲၤကိးဘျီဒဲးအခါ အ၀ဲစိာ်ဃုာ်ဒီး အီၤ လံာ်သး၀ံၣ်ကစၢ်ယွၤတဘ့ၣ် ဒီးလံာ်စီဆှံတဘ့ၣ်ဒီး ဒုးဖးပှၤဂုၤပှၤဂၤ လံာ်စီဆှံ အဆၢတဖၣ်လၢ အ၀ဲတိၢ်နီၣ်ဃာ်ဒီး တိၢ့်ှူးအါစုအါဘျီတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲစံး၀ဲဒၣ် ‘‘ယဘါထုကဖၣ်တထံၣ်ဃီ ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်မၤၣ်လီၤႉ’’ အ၀ဲဟ့ၣ်တၢ်ပ့တၢၤလၤကပီၤဆူ ယွၤလၢအတၢ် ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အဆံးကတၢၢ်ဖိလၢအဆိတဖၣ်ဒ်အံၤၣ် စံးထီၣ်ပ့တၢၤ တၢ်အဘျုးအဖှိၣ်တက့ၢ်ႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤၣ် မ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ယွၤအသးလၢ…
လၢတၢ်အိၣ်သးခဲလၢာ်ကျါသ့ၣ်နီၣ်ယွၤ
ပံ့ှူအဲး (ထ) -ာ်ငမသကနအအန (တၢ်တကျဲၢ်ထီၣ်ဆၢထၢၣ်လၢ ခီၣ်မုၢ်ထိးနါဒီး ထွၣ်တရၠာစးံးသး ဂဲၤကလံာ်) န့ၣ် မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်သးစၢ်တဖၣ်အတၢ်ဂဲၤကလံာ် ဘဲလ့-ဘၠူူနမငညၠျ ဒီးပှၤစိၤ ခဲအံၤအတၢ်ဂဲၤကလံာ်မၤ၀ဲ တၢ်ဒုးနဲၣ် ဃံလၤမုာ်သးတကလုာ်န့ၣ်လီၤႉ လၢယတၢ်မၤလိ စိၤခဲအံၤ အတၢ်ဂဲၤကလံာ်အတီၤန့ၣ် ယအဲၣ်ယဲပံ့ှူအဲး (ထ) အတၢ်ဂဲၤကလံာ်လၢ အတရၠာစးံးသ၀ံးသးတ၀ီတ၀ီဒီး ယမၤဒ်န့ၣ်တုၤယခိၣ်မူၤဒီး ယလီၤဃံၤလၢတၢ်ဒါခိၣ်န့ၣ် လီၤႉ တုၤယဒိၣ်ထီၣ်ဒီး ယမၤလိန့ၢ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တခါလၢ တၢ်ထၢၣ်လီၤ၀ီလီၤယသး ဒီး ကၢၤယသးကသ့အဂီၢ် ယကွၢ်နီၣ်ဃာ်တၢ်ပနီၣ်တမံၤဒီး ဖဲတဘျီလၢ်လၢ် ယတရၠာစးံး ယသးတ၀ီတုၤအ၀ံၤန့ၣ် ယကွၢ်က့ၤတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်ဒီး လဲၤဆူညါ တုၤအ၀ီထီၣ်ဘးပှဲၤပှဲၤ န့ၣ်လီၤႉ ယအိၣ်ဒီးတၢ်ကွၢ်နီၣ်ဃာ်တၢ်ပနီၣ်တမံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢယလိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ် တုၤယမၤတၢ်ဂဲၤကလံာ် ပံ့ှူအဲး (ထ) သ့ဂ့ၤမူၢ်မူၢ်နီၢ်နီၢ်ဃံလၤမုာ်သးန့ၣ်လီၤႉ
ပလဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်အိၣ်မူလၢအတရၠာစးံးတရၠာစးးကိးဂၤဒဲးလီၤႉ ဖဲပကွၢ်စဲကွၢ်စူၣ်ဒၣ် ပတၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ် တၢ်လၢပသဂၢၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တဖၣ်ၢ်လၢၤဘၣ်ဒီး ပခိၣ်ဆါမဲာ်မူၤနၢ်တယူၤၣ်လီၤႉ လံာ်စီဆှံမၤသ့ၣ်နီၣ်ပှၤလၢ ပမ့ၢ်ပာ်ပသးလၢ တၢ်ထံၣ်တီအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ် ဂၢၢ်သးကျၢၤလၢ ကစၢ်ယွၤအပူၤန့ၣ် အ၀ဲကပၢၤဃာ်ပှၤလၢ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအလၢအပှဲၤ န့ၣ်လီၤ (ယ့ှှါ ၂၆း၃)…
